ROD. "TRAMWAJARZ I " w Łodzi ul.Gen.Leopolda.Okulickiego 13

Małżonka wstępująca w prawo do działki po zmarłym mężu wpłaca podwyższoną opłatę ogrodową wnoszoną w roku nabycia prawa działki wynikającą z § 147 ust. 1 pkt 2 statutu PZD. Tę opłatę wnosi każda osoba, która nabywa prawo do działki, bądź wstępuje w prawa po zmarłej osobie bliskiej. Przepisy statutu PZD nie przewidują zwolnienia od tej opłaty, w przeciwieństwie do dawnej opłaty inwestycyjnej, czyli opłaty ogrodowej wnoszonej w roku nabycia prawa do działki wynikającej z  § 147 ust. 1 pkt  1 statutu PZD.  Na to zwolnienie pozwala przepis § 147 ust. 4 statutu PZD.

Działkowcy coraz częściej chcą na swoich działkach utrzymywać niewielkie stado kur czy gołębi. Niestety, to co dla jednych jest przyjemnością i pasją – dla innych może stanowić przykry problem. Jeśli już dochodzi do sporów pomiędzy działkowcami – to często dotyczą one właśnie kwestii zwierząt na działce sąsiada. Celem uniknięcia problemów należy więc pamiętać, że hodowla na działce powinna spełniać wymagania wynikające z przepisów Regulaminu ROD, które od lat są w tym przedmiocie niezmienne. Ich kształt zachowany został także i w nowym Regulaminie ROD, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016r.

§ 75 nowego Regulaminu ROD dopuszcza prowadzenie na działce chowu gołębi, kur i królików, oczywiście z zachowaniem odpowiednich warunków higienicznych i sanitarnych. Katalog ten jest zamknięty – nie zezwala się na stałe przetrzymywanie na terenie ROD innych zwierząt niż wymienione w powyższym przepisie. Warto też najpierw dowiedzieć się czy chowu zwierząt na działkach nie zabraniają przepisy prawa miejscowego – czasem bowiem uchwała Rady Miasta czy Gminy wprowadza podobny zakaz. Wówczas, aby nie narazić się na kary czy inne nieprzyjemności - musimy się do niego zastosować i niestety – zrezygnować z posiadania działkowych zwierząt.

Jasnym jest, że na działce nie można utrzymywać nieograniczonej liczby zwierząt – dopuszczalną ich liczbę musi określić w swej uchwale Zarząd ROD. Należy też pamiętać, że chów gołębi zabroniony jest w Ogrodach, które położone są bliżej niż 5 km od granic lotnisk – jest to wymóg wynikający z ustawy Prawo lotnicze i musi być bezwzględnie przestrzegany. Na terenie innych ROD posiadanie gołębi jest dopuszczalne, o ile wcześniej walne zebranie ROD wyrazi na to zgodę. W przypadku kur czy królików zgoda walnego zebrania nie jest potrzebna, gdyż ich chów w o wiele mniejszym stopniu oddziałuje na otoczenie zewnętrzne.

Należy też wiedzieć, że w myśl przepisów regulaminowych pomieszczenia dla zwierząt – a więc gołębniki, kurniki czy klatki dla królików – stanowią integralną część altany działkowej. Ich powierzchnię wlicza się do ogólnej powierzchni altany – ich wspólne wymiary nie mogą więc przekroczyć dopuszczalnych przez przepisy ustawy o ROD i ustawy Prawo budowlane 35m² po obrysie zewnętrznym.

Działkowiec musi mieć też przede wszystkim świadomość, że to on odpowiedzialny jest za warunki sanitarne w jakich przechowuje zwierzęta. Również działkowiec odpowiada za ewentualne szkody, jakie powstać mogą w związku z prowadzeniem przez niego chowu. Co bardzo ważne, działkowiec jest również zobowiązany do takiego prowadzenia chowu i jego utrzymania, aby nie stwarzać utrudnień w korzystaniu z działek przez innych działkowców. Na tym poziomie rodzą się bowiem sąsiedzkie spory, których – przy przestrzeganiu przepisów Regulaminu ROD – można uniknąć. Warto również przed wprowadzeniem zwierząt na działkę zapoznać się ze zdaniem sąsiadów na ten temat. Być może już zawczasu uda się dokonać niezbędnych ustaleń czy osiągnąć kompromisy, które pozwolą na spokojne utrzymywanie zwierząt w zgodzie z innymi osobami, które korzystają z działki w naszym Ogrodzie.

Anna Ślusarczyk

Okręg Świętokrzyski

Coraz częściej w Polsce spotyka się osoby żyjące na tzw. kocią łapę czyli w związku partnerskim. Osoby takie z różnych względów nie chcą bądź nie mogą sformalizować swojego związku w formie małżeństwa. Obowiązujące przepisy polskiego prawa, w tym również ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej powoływana jako ustawa o ROD), nie regulują kwestii wzajemnych praw i obowiązków partnerów ani ich szczególnie nie chronią, nawet jeżeli związek taki jest trwały, a partnerzy razem przez wiele lat dorabiają się wspólnego majątku czy posiadają wspólne dzieci.

Polskie prawo traktuje osoby żyjące w związkach nieformalnych jako osoby sobie obce. Ma to do doniosłe znaczenie z punktu widzenia przede wszystkim praw majątkowych tych osób.

Zgodnie z art. 27 ustawy o ROD prawo do działki można zostać ustanowione na rzecz pełnoletniej osoby fizycznej bądź na rzecz małżeństwa. Zatem Zarząd ROD nie ma możliwości ustanowienia prawa do działki na rzecz osób żyjących w związku partnerskim. Podobnie jest w przypadku zawarcia umowy przeniesienia prawa do działki (art. 41 ustawy o ROD) – przeniesienie takie może nastąpić jedynie na rzecz jednej pełnoletniej osoby fizycznej, bądź na rzecz małżeństwa.

Dlaczego jest to takie istotne? Artykuł 38 ustawy o ROD wskazuje, iż w przypadku śmierci działkowca o prawo do działki, które mu przysługiwało, będą mogły się starać osoby bliskie zmarłego. Ustawa o ROD wskazuje, iż za osobę bliską należy traktować małżonka działkowca, jego zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa oraz osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia.

Może zatem wystąpić taka sytuacja, że w przypadku śmierci osoby żyjącej w wieloletnim związku partnerskim, partnerowi nie będzie przysługiwało prawo do działki po zmarłym, mimo iż przez wiele lat wspólnie uprawiali działkę i wspólnie łożyli środki finansowe na jej utrzymanie i modernizację. Zarząd ROD w przypadku zgłoszenia się osoby bliskiej po zmarłym np. syna, w terminie przewidzianym w art. 38 ustawy o ROD będzie zobowiązany ustanowić na jego rzecz prawo do działki a konkubent/konkubina nie będzie miał/a prawa do korzystania z działki. Nie wyklucza to jednak żądania konkubiny/konkubenta zwrotu poniesionych na działkę nakładów.

Prawem do działki nie można rozporządzić na wypadek śmierci w drodze testamentu gdyż w świetle przepisów kodeksu cywilnego użytkowanie jest prawem niezbywalnym. Natomiast cały majątek znajdujący się na działce zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o ROD jest własnością działkowca i tym majątkiem może rozporządzić w drodze testamentu. Może zatem zaistnieć sytuacja, w której prawo do działki będzie posiadała osoba bliska zmarłego a własność nasadzeń i urządzeń w drodze testamentu nabędzie konkubent/konkubina zmarłego.

Może zatem warto, nie tylko ze względu na działkę w ROD, pomyśleć nad zalegalizowaniem swojego związku z ukochaną osobą?

Inspektor ds. terenowo-prawnych

Michał Tera

OZ w Szczecinie

Regulamin ROD reguluje najistotniejsze zagadnienia związane z funkcjonowaniem ogrodu oraz zagospodarowaniem i korzystaniem z działki. Jest to dokument, który ma dla działkowców duże znaczenie, ponieważ zawiera zasady określające m.in. sposób i miejsce nasadzeń drzew i krzewów oraz lokalizację i wymiary altany. Nieprzestrzeganie przepisów w tym zakresie ma niestety największy wpływ na negatywne relacje pomiędzy najbliższymi sąsiadami.

Do Krajowej Rady napływa wiele skarg na działkowców, którzy nie przestrzegają prawa związkowego w tym zakresie. Najwięcej uwag dotyczy wybudowania lub rozbudowania altany niezgodnie z regulaminem. W § 59 wyraźnie zapisano, że odległość altany od granicy działki nie może być mniejsza niż 3 metry.  Niektórzy działkowcy, mimo tego  nakazu budują altany przy samej granicy działki, twierdząc, że uzyskali na to zgodę sąsiada i zarządu ROD. W regulaminie ROD nie ma jednak żadnego przepisu, który zezwalałby na wybudowanie altany w odległości mniejszej niż 3 metry za zgodą sąsiada lub zarządu ROD. Jeżeli nie przewidziano takiej możliwości w uregulowaniach prawnych, to znaczy, że altany nie można pod żadnym pretekstem zbudować w odległości mniejszej niż wskazana w przepisach. Regulamin nie upoważnia również żadnego organu Związku na wyrażenie zgody na odstępstwo od tej zasady, dlatego zarząd ROD nie ma prawa jej udzielić. Wiążące w tym zakresie są tylko zasady zawarte w regulaminie ROD. Postępowanie działkowców, którzy wybudowali altanę niezgodnie z przepisami stanowi rażące naruszenie prawa i negatywnie wpływa na relacje z sąsiadami. Altana wybudowana na granicy działki powoduje bowiem w lecie zaciemnienie sąsiednich upraw, a w czasie deszczu ich zalewanie. Działka jest przeznaczona głównie do prowadzenia upraw ogrodniczych, dlatego ich niszczenie w taki sposób budzi negatywne emocje wśród sąsiadów.

Problemem dla wielu działkowców są również niewłaściwie posadzone rośliny. Przy wyborze gatunków drzew i krzewów owocowych, jakie będą sadzone na działce należy dobierać odmiany słabo rosnące lub karłowate i posadzić je co najmniej 2 metry od granicy działki. W przypadku moreli należy zachować odległość co najmniej 3 m, natomiast czereśnia i orzech włoski nie mogą być sadzone w odległości mniejszej niż 5 m. Wyjątek w tym przypadku stanowią szczepionki na podkładach słabo rosnących, które można sadzić w odległości nie mniejszej niż 3 m. Krzewy natomiast należy sadzić w odległości nie mniejszej niż 1 m. od granicy działki, a krzewy leszczyny 3 m.

Na działce w ROD dopuszcza się także sadzenie drzew ozdobnych, w tym iglaków, jednak również pod warunkiem, że będą to gatunki i formy słabo rosnące, które trzeba sadzić co najmniej 2 m od granicy działki.

Przepisy te są bardzo ważne, ponieważ niewłaściwe posadzenie drzewa czy krzewu, przysparza dodatkowe kłopoty nie tylko dla działkowca, ale szczególnie dla jego sąsiadów, gdyż zbyt wysokie i rozłożyste drzewa zacieniają  działki, a spadające liście i gałęzie zaśmiecają je. Problematyczne jest również zbieranie owoców, ponieważ każdy z działkowców, zarówno ten, czyje jest drzewo, jak i ten, na którego terenie wystają gałęzie roszczą sobie prawo do zbiorów. Aby rozwiązać problem w § 73 regulaminu ROD wprowadzono obowiązek cięcia i prześwietlania drzew i krzewów ozdobnych i owocowych w taki sposób, aby gałęzie nie przekraczały granic działki. W razie niedopełnienia tego obowiązku użytkownik sąsiedniej działki może obciąć przechodzące gałęzie, jeżeli wyznaczy wcześniej sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia, a ten mimo wezwania nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku.

Warto jeszcze raz podkreślić, że każdy działkowiec jest zobowiązany do zagospodarowania i korzystania z działki zgodnie z jej przeznaczaniem i w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożeń i utrudnień w korzystaniu z działek przez sąsiadów. Wszyscy powinni mieć świadomość, że nieprzestrzeganie przepisów prawa określającego zasady funkcjonowania ROD, nawet przez pojedyncze osoby może w konsekwencji doprowadzić do utraty przywilejów przez całą społeczność działkową. Wniosek jest zatem prosty, aby móc w pełni korzystać z działki należy owszem poddać się pewnym ograniczeniem, ale dzięki temu zyska się pewność, że zachowanie innych nie będzie zakłócało czasu spędzanego na działce, ani przysparzało dodatkowych trudności w jej uprawie.

W związku z licznymi naruszeniami regulaminu w tym zakresie przez niektórych działkowców, członkowie zarządów powinni stać na straży przestrzegania przepisów, bowiem do ich obowiązków, niezależnie od szczebla organizacyjnego, należy między innymi czuwanie nad przestrzeganiem przez działkowców prawa związkowego, prawa ogólnie obowiązującego, a także nad funkcjonowaniem społeczności działkowej zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Należy przypomnieć, że nadzór nad prawidłowym zagospodarowaniem ogrodu sprawuje zarząd ROD, który podejmuje odpowiednie działania przywracające stan zgodny z prawem, dlatego działkowcy, którzy łamią przepisy w tym zakresie powinni liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z prawa związkowego.

Wioletta Zaleska

Pracownik w Wydziale Prezydialnym

Ustawa o ROD z 2013 r. wprowadziła jasne zasady pozwalające działkowcom przenosić swoje prawo do działki na inne osoby. Mimo wyraźnych zapisów wielu działkowców nadal nie wie, jakie przepisy obowiązują w tym zakresie i jakich należy dopełnić formalności. Zarówno do Krajowej Rady, jak i okręgowych zarządów napływają pytania związane z procedurą przekazania działki na rzecz innej osoby, dlatego warto jeszcze raz przypomnieć, że proces ten reguluje art. 41 ustawy o ROD. Należy wyraźnie zaznaczyć, że działkowiec jest jedynie dzierżawcą działki, a nie jest właścicielem. Nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce stanowią oczywiście jego własność, ale grunt, na którym znajduje się działka już nie. Należy on bowiem do gminy lub Skarbu Państwa. Grunty te są oddane w użytkowanie na czas nieoznaczony lub w użytkowanie wieczyste z przeznaczeniem na zakładanie ogrodów. PZD jest więc ich użytkownikiem. Działkowiec nie może zatem sprzedać działki, ponieważ nie jest ona jego własnością. Mimo, że jest to zapis wynikający wprost z ustawy, na wielu stronach internetowych pojawiają się ogłoszenia o sprzedaży działki rekreacyjnej. Trzeba zachować szczególna ostrożność przy ocenie takich ofert, ponieważ często wprowadzają one przyszłych użytkowników w błąd co do stanu prawnego gruntu. Zatem należy jeszcze raz podkreślić, że przeniesienie prawa do dzierżawy nie stanowi sprzedaży działki.

Przeniesienie prawa do działki następuje w drodze umowy zawartej pomiędzy działkowcem a pełnoletnią osobą fizyczną (art. 41 ust. 1 ustawy o ROD). Taka umowa obejmuje oświadczenie o przeniesieniu prawa. Powinna też regulować kwestię rozliczenia stron za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty stanowiące własność działkowca (art. 42 ust. 2 ustawy o ROD). Warto pamiętać, że w ramach osób bliskich można przenieść prawo nieodpłatnie, w formie darowizny, ale trzeba to zaznaczyć w umowie.

Duże znaczenie ma forma omawianej powyżej umowy. Ustawa wymaga, aby została zawarta w formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi. Co ważne, nie jest wymagana forma aktu notarialnego. Chodzi jedynie o to, aby autentyczność podpisów stron w umowie została urzędowo poświadczona przez notariusza. Oznacza to, że osoby, które chcą między sobą przenieść prawo do działki powinny sporządzić pisemna umowę, a następnie podpisać ją w obecności notariusza. Umowę należy sporządzić w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron i dodatkowy egzemplarz, który trzeba złożyć do zarządu ROD.  Brak zachowania takiej formy spowoduje nieważność umowy.

Jeżeli spełni się powyższe wymagania, to umowa będzie ważna. Jej skuteczność będzie jednak zawieszona do czasu zatwierdzenia umowy przez zarząd ROD. Procedura taka wynika z konieczności zapewnienia prawidłowego funkcjonowania ogrodu. W tym celu należy wraz z umową złożyć do zarządu ROD wniosek o zatwierdzenie przeniesienia praw do działki. Przykładowy formularz takiego wniosku, jak i samej umowy znajduje się na stronie internetowej Polskiego Związku Działkowców w zakładce Prawo (Wzory dokumentów).

Od chwili złożenia tego wniosku zarząd ogrodu ma 2 miesiące na zatwierdzenie lub odmowę zatwierdzenia takiego przeniesienia. Zatwierdzenie to powinno przyjąć formę uchwały zarządu ROD. Jeżeli we wskazanym terminie nie zapadnie żadna uchwała, to przeniesienie prawa do działki będzie uważane za zatwierdzone z mocy prawa (art. 41 ust. 3 ustawy o ROD) i działkowiec nie będzie już musiał dopełniać żadnych dodatkowych formalności.

Zarząd ROD może odmówić zatwierdzenia w formie uchwały, ale tylko z ważnych powodów. Uchwała taka musi być uzasadniona i przybrać formę pisemną pod rygorem nieważności. Odmowa zatwierdzenia może być zaskarżona do sądu przez każdą ze stron umowy. Ewentualne orzeczenie sądu o bezskuteczności odmowy zastąpi zatwierdzenie przeniesienia praw do działki (art. 41 ust.7 ustawy o ROD).

Wioletta Zaleska

Pracownik w Wydziale Prezydialnym

Krajowej Radu PZD

Sąd Najwyższy rozstrzyga wątpliwości dotyczące art. 37 ustawy o ROD - 26.04.2016

W myśl przepisów ustawy o ROD z dnia 13 grudnia 2013r. Zarząd ROD może wypowiedzieć umowę dzierżawy działkowej działkowcowi, który uporczywie nie przestrzega przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz Regulaminu ROD. Powody wypowiedzenia wymienione są w art. 36 ustawy. Kolejny artykuł ustawy stanowi, że działkowiec nie godzący się z decyzją Zarządu ROD – może w terminie 30 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę – wytoczyć przed sądem powództwo o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne albo o przywrócenie prawa do działki na poprzednich warunkach.

Na gruncie tego właśnie przepisu pojawiło się pytanie – czy wytoczenie przez działkowca powództwa zawiesza wykonanie uchwały o wypowiedzeniu, dopóki sprawy nie rozstrzygnie sąd? Jednym słowem, czy działkowiec do momentu prawomocnego orzeczenia sądu może w dalszym ciągu korzystać z działki? W praktyce pytanie to powodowało wiele wątpliwości.

W ostatnich dniach wątpliwości te zostały rozwiane. W dniu 7 kwietnia Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego III CZP 2/16 orzekł, iż cyt. „wniesienie przez działkowca - na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40 ze zm.) – powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej nie ma wpływu na wygaśnięcie prawa do działki z upływem terminu wypowiedzenia.”

Orzeczenie to rozwiewa wszelkie wątpliwości, jakie pojawiły się w praktyce w związku z niniejszym zagadnieniem. Z upływem terminu wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej - działkowiec traci prawo do działki, nawet jeśli złożył powództwo w sądzie. Z chwilą upływu terminu wypowiedzenia do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy - dysponentem działki staje się Zarząd ROD.

Anna Ślusarczyk

Inspektor ds. terenowo – prawnych

 Wpisowe wpłaca każdy nowy działkowiec, a więc także osoba bliska, do których zalicza się małżonka działkowca, jego zstępnych (syn, córka, wnuczki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, dzieci rodzeństwa oraz osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia (art. 2, pkt 8 ustawy o ROD).

Jedynym wyjątkiem jest współmałżonek ubiegający się o prawo do działki, który jest zwolniony ze wszystkich opłat (§ 148statutu PZD), a więc także z wpisowego.

Nowe przepisy utrzymały generalną zasadę, że małżonkowie, którzy razem mają tytuł do tej samej działki, wnoszą opłaty w jednym wymiarze przypadającym na działkę, natomiast współmałżonek działkowca jest zwolniony z opłat indywidualnych należnych po przyznaniu prawa do działki – do tych opłat zalicza się wpisowe i opłatę inwestycyjną.

Z opłaty inwestycyjnej zwolnione są wszystkie osoby bliskie - § 147 ust. 1, pkt 4 statutu PZD.

Dlatego, aby zarząd ROD wiedział, że działkę przejmuje osoba bliska, informacja o stopniu pokrewieństwa powinna być zawarta w umowie przeniesienia praw do działki.