ROD. "TRAMWAJARZ I " w Łodzi ul.Gen.Leopolda.Okulickiego 13
2. Organizacje działkowców |
| Jedną z fundamentalnych kwestii uregulowanych w nowej ustawie jest system organizacyjny funkcjonowania ogrodnictwa działkowego. Kwestia ta ma kluczowe znaczenie, gdyż sprowadza się do określenia organizacji, które nie tylko przejmą odpowiedzialność za prowadzenia ROD, ale również będą stanowiły prawną formę zrzeszania się działkowców i ogrodów. Wynika stąd, że takie organizacje powinny realizować dwojakie funkcje – zarządczą oraz zrzeszeniową. Z tego względu ustawodawca uznał, że punktem wyjścia dla skonstruowania właściwych form prawnych dla organizacji działkowców jest ustawa – Prawo o stowarzyszeniach. Normuje ona bowiem ustrój takich jednostek, które pod względem swojego charakteru prawnego, zasadniczo odpowiadają wymogom stawianym organizacjom mającym prowadzić ROD. Dlatego też wprowadzony nową ustawą system organizacyjny został oparty o dwa rodzaje organizacji działkowców: 1) stowarzyszenia ogrodowe 2) związki stowarzyszeń ogrodowych Należy zaznaczyć, że choć obie te formy prawne wywodzą się z ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, to jednak są to szczególne organizacje, różniące się w poszczególnych kwestiach od „zwyczajnych” stowarzyszeń i związków. Ustawa o ROD dostosowała bowiem istotę i rolę organizacji działkowców do ich specyficznych funkcji określonych przez ustawodawcę. |
1. Zasadnicze cele ustawy |
| Po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 11 lipca 2012 r. w sprawie ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych Parlament miał 18 miesięcy na uchwalenie nowego prawa dla działkowców. Brak nowej ustawy oznaczałby bowiem utratę mocy przepisów, z których wynikają prawa działkowców do terenów, określających zasady funkcjonowania ROD, czy wreszcie chroniących ogrody przed niekontrolowaną likwidacją. Wystarczy wskazać, wg TK bez nowej ustawy cały majątek w ROD przypadłby właścicielom terenów (głównie gminom), zaś działkowcy staliby się „dzikimi lokatorami”. Aby uniknąć niebezpieczeństwa konieczna była nowa ustawa, która musiała zrealizować wytyczne TK w zakresie swobody zrzeszania, pluralizmu w prowadzeniu ROD oraz poszanowanie praw właścicieli nieruchomości. Ustawa z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działowych, która weszła w życie 19 stycznia 2014 r., a więc na dwa dni przed terminem wyznaczonym przez TK, spełniła te wymogi. Dzięki rozwiązaniom zawartym w przepisach przejściowych prawa działkowców do terenów ogrodów zostały zachowane, a przejście do nowej sytuacji prawnej będzie płynne i nie zakłóci funkcjonowania ROD. Mechanizmy „demonopolizujące” pozycję PZD pozostawiają decyzję, co do formy organizacyjnej ogrodów samym działkowcom. Gwarantują, że w przypadku odłączenia się od ogólnopolskiej organizacji i zawiązania nowego stowarzyszenia, przejmie ono nie tylko prawo do zarządzania ogrodem, ale również tytuł prawny do nieruchomości oraz cały majątek wypracowany w nim przez działkowców. Nowa ustawa równoważy także relacje pomiędzy działkowcami a właścicielami terenów. Znacząco zwiększa uprawnienia właścicieli do przeprowadzania likwidacji ROD, gwarantując jednocześnie respektowanie praw działkowców do odszkodowań i odtworzenia ogrodu, poddając ten proces (w przypadku sporu) kontroli sądowej. Ponadto rozwiązuje niezmiernie istotne problemy, jakim są regulacja stanu prawnego ogrodów i ochrona praw majątkowych działkowców w przypadku roszczeń osób trzecich do terenów ROD. Ustawa wzmocniła również pozycję prawną indywidualnego działkowca w relacjach ze stowarzyszeniem prowadzącym ROD, poddała je szerokiej kontroli sądowej, zwłaszcza w zakresie ochrony praw do działki. Ponadto rozłączono kwestię członkostwa w stowarzyszeniu z prawem do działki, zachowując oczywiście konieczność partycypowania wszystkich działkowców w kosztach utrzymania ogrodu. Niezmienne pozostaje też ograniczenie w sposobie wykorzystywania działki – zakaz zamieszkiwania i prowadzenia działalności gospodarczej – oraz obowiązek przestrzegania przepisów porządkowych obowiązujących w ROD. Nowa ustawa o ROD wypełnia wytyczne Trybunału Konstytucyjnego realizując jednocześnie zasadniczy cel aktu, tj. zabezpiecza istnienie i rozwój ogrodów działkowych w Polsce. Funkcja ROD nie ulega zmianie. Pozostają urządzeniami użyteczności publicznej służącymi społecznościom lokalnym, jako tereny zielone w miastach oraz miejsca wypoczynku i prowadzenia upraw ogrodniczych przez polskie rodziny. Co ważne, dzięki przyjaznym rozwiązaniom fiskalnym oraz oparciu funkcjonowania ROD o pracę społeczną działkowców, tak jak dotychczas działki będą dostępne dla osób mniej zamożnych. Warto podkreślić, że nowa ustawa o ROD jest pierwszym aktem kompleksowo regulującym ważną dziedzinę życia społecznego, który uchwalono w trybie inicjatywy obywatelskiej. Wniesiona do Sejmu z blisko milionem podpisów obywateli, uzyskała również olbrzymie poparcie w Parlamencie - głosowało za nią 441 posłów. Ta szeroka akceptacja jest najlepszym dowodem, że przyjęto w niej rozwiązania wyważone i kompromisowe. Daje to nadzieję, że przyszłość ogrodów nie będzie już przedmiotem sporów i targów politycznych, a milionowa rzesza polskich rodzin będzie mogła w spokoju korzystać ze swych działek w ROD. |
Przed przystąpieniem do prac budowlanych, użytkownik działki obowiązany jest powiadomić na piśmie Zarząd ROD „TRAMWAJARZ I” o zamiarze budowy lub rozbudowy altany, załączając rysunek uwzględniający jej wymiary i usytuowanie w granicach działki.
Informacje dotyczące zasad budowy altan
ALTANA - BUDOWA I MODERNIZACJA
Regulamin ROD w ślad za ustawą Prawo budowlane i ustawą o ROD wskazuje w § 44 warunki, jakie musi spełniać altana działkowa. Jej dopuszczalna powierzchnia i wysokość wynikają z art. 2 pkt. 9a ustawy o ROD, a ustawa Prawo budowlane w art. 29 stwierdza, że tylko takie altany, które spełniają ustalone warunki, nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Pamiętajmy więc, że:
Zamierzając budować, rozbudować, nadbudować altanę musimy:
Konsekwencje Wybudowanie na działce obiektu z naruszeniem przepisów prawa wiąże się z negatywnymi konsekwencjami. Działkowiec zobowiązany jest do usunięcia stwierdzonych przez zarząd ogrodu nieprawidłowości, a nawet do rozebrania rozbudowanej altany, jeśli naruszenia nie mogą zostać w inny sposób usunięte. Zarząd ROD ma ustawowy obowiązek zgłoszenia do właściwego organu nadzoru budowlanego każdego przypadku budowy lub rozbudowy altany ponad dopuszczalne rozmiary. Jeśli ten organ stwierdzi naruszenie prawa, wówczas będzie to przesłanką do wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej.
Warto wiedzieć, że… Działkowcowi, który nie respektuje obowiązujących przepisów prawa, nie będzie przysługiwało wynagrodzenie za obiekty wybudowane niezgodnie z prawem w przypadku wygaśnięcia prawa do działki lub odszkodowanie przy likwidacji ogrodu.
DZIAŁKOWCOM ZABRANIA SIĘ
Zgodnie z zapisem zawartym w § 81 regulaminu ROD, członek Związku ma obowiązek zgłaszania do zarządu ROD na piśmie zmian danych osobowych
umieszczonych w deklaracji członkowskiej. Aktualizacja dotyczy między innymi adresu w przypadku zmiany miejsca zamieszkania.
Zatem członek Związku ponosi odpowiedzialność za skutki nie zgłoszenia zmian danych osobowych, a które mogły mieć wpływ
na decyzje organów PZD związane z jego członkostwem i prawem użytkowania działki.
W przypadku, gdy członek Związku zaniedba obowiązek zgłoszenia zmiany miejsca zamieszkania i kierowana do członka Związku korespondencja podlega przez pocztę zwrotowi, uznaje się przedmiotową korespondencję za skutecznie doręczoną. W aktach pozostawia się przedmiotowy zwrot, ze stosowną adnotacją poczty, jako dowód w sprawie. Należy podkreślić, że podobny skutek doręczenia korespondencji ma miejsce w sytuacji, gdy członek Związku odmawia przyjęcia korespondencji. W tym przypadku również przekazany przez pocztę zwrot pozostawia się w aktach ze skutkiem doręczenia.
W powyżej przytoczonych przypadkach zarząd ogrodu może wywiesić na tablicy informacyjnej ROD zawiadomienie o konieczności odbioru korespondencji (§ 81ust. 3 regulaminu ROD).
W sytuacjach, w których mówi się potocznie o sprzedaży czy kupnie działki w ROD, naprawdę chodzi wyłącznie o przeniesienie na nowego działkowca własności urządzeń, obiektów i nasadzeń znajdujących się na danej działce, a wzniesionych czy kupionych przez poprzedniego użytkownika z własnej kieszeni.
Przez długi okres czasu sprawa opodatkowania takich transakcji była sporna. Wynikało to przede wszystkim
z art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. nr 169, poz. 1419 ze zm.), który w zasadzie zwalnia działkowców ze wszelkich podatków, które mają związek z użytkowaniem działki rodzinnej. Na tle tej regulacji zarysowały się dwie koncepcje.
Według pierwszej z nich, nabycie przez nowego użytkownika naniesień znajdujących się na działce korzysta z powyższego zwolnienia. Takie stanowisko zaprezentował min. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, który w wyroku z 28 listopada 2007 r. (sygn. akt I SA/Bd 676/06) stwierdził, że „(...) nakłady (na nasadzenia, altanę, ogrodzenie) niewątpliwie zostały poniesione z powodu użytkowania działki. Gdyby nie jej użytkowanie nakłady te by nie powstały i skarżący nie miałby obowiązku rozliczenia się z poprzednim użytkownikiem. W konsekwencji z tytułu zwrotu nakładów, dotychczasowego i nowego użytkownika nie powinien obciążać podatek od czynności cywilnoprawnych (obowiązek zapłaty podatku ma charakter solidarny i ciąży na stronach czynności cywilnoprawnej).
Zwolnienie przewidziane w art. 16 ustawy obejmuje swoim zakresem tego rodzaju świadczenia”.
Tę korzystną dla działkowców interpretację podważył niestety Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), który zaprezentował inną koncepcję w przedmiotowej sprawie. Uznał mianowicie, że omawiane transakcje są obciążone podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Taka konkluzja wynika z wyroku wydanego w dniu 10 czerwca br. (sygn. akt IIFSK 265/08), w którym przesądzono, iż za czynność objętą PCC należy uznać rozliczenie między działkowcami nakładów poczynionych na działce rodzinnej.
Według NSA zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych nie obejmuje sytuacji, w której jeden działkowiec spłaca wartość poczynionych przez poprzedniego użytkownika nakładów,
np. na wybudowanie altany. Sąd uznał, że zwolnienie to obejmuje tylko użytkowanie działek, a w analizowanej sprawie - według NSA - mamy do czynienia ze sprzedażą, wobec czego umowa między działkowcami podlega PCC. Ten wyrok jest prawomocny.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że podatek od czynności cywilnoprawnych wynosi w tym wypadku 2 proc. wartości. Chodzi bowiem o własność, a stawka tego podatku obciążająca sprzedaż nieruchomości i rzeczy będących własnością sprzedającego to właśnie 2 proc. Jeśli więc ustalona w umowie wartość altany, nasadzeń itp. wynosi
np. 20 tys. zł, to fiskusowi należy oddać 400 zł.
Podatek ten płaci się w urzędzie skarbowym właściwym wedle miejsca zamieszkania nabywcy działki. Aby dopełnić tego obowiązku, trzeba się posłużyć urzędowym formularzem (PCC-1 i PCC-1A), który można otrzymać w urzędzie skarbowym albo ściągnąć z Internetu. Podatek od czynności cywilnoprawnych nie obciąża natomiast ustanowienia przez zarząd ROD na rzecz swojego członka użytkowania działki.
Art. 15 ust. 1 ustawy o ROD określa składniki znajdujące się na terenie ogrodu, które stanowią własność PZD.
Są to urządzenia, budynki i budowle przeznaczone do wspólnego korzystania i zapewniające funkcjonowanie ogrodu. Do tych urządzeń zaliczane jest ogrodzenie zewnętrzne na podstawie § 94 ust. 1 pkt 1 regulaminu ROD.
Furtka w ogrodzeniu zewnętrznym, w granicach użytkowanej działki nie jest przeznaczona do wspólnego użytku członków PZD, więc montowanie jej jest sprzeczne z § 65 i § 66 statutu PZD, a także z § 133 pkt 11 regulaminu ROD, który jasno stanowi o braku takiej możliwości.
Ponadto furtka umieszczona w ogrodzeniu zewnętrznym zagraża bezpieczeństwu w ROD, gdyż ułatwia osobom zewnętrznym dostęp do niego.
Przy tym umieszczenie furtki w ogrodzeniu zewnętrznym ogrodu wymaga na podstawie § 92 ust. 3 i 4 regulaminu ROD zmiany w planie zagospodarowania przestrzennego ogrodu, zmiany takiej może dokonać prezydium okręgowego zarządu PZD, na wniosek zarządu ROD poprzedzony uchwałą walnego zebrania.
Należy również wspomnieć, że nawet wyrażenie zgody przez funkcjonujący zarząd ROD na zamontowanie furtki w ogrodzeniu zewnętrznym nie jest wiążące, gdyż wyrażenie takiej zgody jest bezprawne. Natomiast samowolna instalacja furtki w ogrodzeniu może stanowić przesłankę do zastosowania sankcji statutowych
Kwestia następstwa na wypadek śmierci działkowca uregulowana została w art. 38 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.
Zgodnie z powyższym przepisem, pierwszeństwo w nabyciu prawa do działki po zmarłym przysługuje jego małżonkowi. W dalszej kolejności roszczenie o ustanowienia prawa do działki przysługuje innym osobom bliskim.
Osobą bliską, w rozumieniu ustawy jest małżonek działkowca, jego zstępni (np. dzieci, wnuki), wstępni (np. rodzice, dziadkowie), rodzeństwo , dzieci rodzeństwa, oraz osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia (adoptowane dzieci).
Katalog osób bliskich nie zawiera jednak konkubenta/konkubiny.
Przepisy ustawy nie przewidują możliwości wskazania następcy na wypadek śmierci. W takiej sytuacji należy stosować jedynie procedurę ustawową zawartą w art. 38.
W uzasadnionych przypadkach (sytuacje
losowe, wyjazd, zły stan zdrowia) regulamin
ROD w § 79 przewiduje możliwość
ustanowienie opiekuna działki, który pod
nieobecność działkowca, będzie zajmował
się działką. W tym celu należy złożyć
uzasadniony wniosek do zarządu ROD.
Opiekuna można ustanowić na okres nie
dłuższy niż 2 lata. Odpowiedzialność za
skutki opieki ponosi działkowiec posiadający
prawo do działki, do której ustanowiłopiekuna.
Tworzenie stron internetowych - Kreator stron WW