Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 40 i 2015 r. poz. 528) wprowadziła zupełnie nowe regulacje dotyczące funkcjonowania rodzinnych ogrodów działkowych, ich zarządzania oraz prawa do działki. Przez prawo do działki należy rozumieć, ustanowiony na podstawie przepisów ustawy, tytuł prawny uprawniający do korzystania z działki.

Z dniem wejścia w życie ustawy, na podstawie art. 66. ust. 2 prawo do używania działki ustanowione na rzecz dotychczasowych działkowców przekształcone zostało, na mocy przepisów ustawy, w prawo do działki ustanawiane w drodze umowy dzierżawy działkowej.

Ustanowienie prawa do działki dla osób, które wcześniej tego prawa nie posiadały (nowych działkowców) następuje zgodnie z przepisami art. 27 ustawy o rod, na podstawie umowy dzierżawy działkowej. Umowa taka zawierana jest pomiędzy Stowarzyszeniem Polski Związek Działkowców reprezentowanym przez Zarząd ROD a pełnoletnią osobą fizyczną. Umowa może być również zawarta z małżonkiem działkowca, jeżeli żąda on ustanowienia prawa do działki wspólnie ze swoim współmałżonkiem. Umowa nie może być zawarta w celu ustanowienia prawa do więcej niż jednej działki. Przy ustanowieniu prawa do działki uwzględnia się w szczególności ustawowe funkcje ROD i działki, a także miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o działkę. Stowarzyszenie może odmówić ustanowienia prawa do działki dla osoby zamieszkałej poza miejscowością, w której położony jest ogród działkowy. Zgodnie z przepisami art. 28. ust. 1 ustawy przez umowę dzierżawy działkowej Stowarzyszenie PZD zobowiązuje się oddać działkowcowi działkę na czas nieoznaczony do używania i pobierania z niej pożytków, a działkowiec zobowiązuje się używać działkę zgodnie z jej przeznaczeniem, przestrzegać regulaminu oraz uiszczać opłaty ogrodowe.