Jedną z ciekawszych roślin jakie możemy uprawiać w naszych ogrodach jest żurawka (Heuchera). Ta niewielka, urocza bylina z rodziny skalnicowatych występuje w ponad 50-ciu gatunkach, ale w uprawie spotyka się przede wszystkim jej liczne mieszańce nazywane żurawkami ogrodowymi.

Charakterystyka ogólna

Największą ozdobą żurawek są ich niespotykane, barwne liście. Zwykle są klapowane, o sercowatym lub niemal okrągłym kształcie i ząbkowanych lub karbowanych brzegach. Wyrastają na długich, cienkich ogonkach wprost z podziemnego kłącza i tworzą gęstą, zwartą kępę wysoką na ok. 20-40 cm. Spomiędzy liści w ciągu sezonu wegetacyjnego (V-VIII) wyrastają dość długie pędy kwiatostanowe, na końcu których rozwijają się wiechowate kwiatostany złożone z bardzo małych kwiatków, zwykle w kolorze różowym, białym, purpurowym lub kremowym. Mimo iż na ogół nie stanowią one istotnego waloru dekoracyjnego, u niektórych odmian są bardziej okazałe i zdecydowanie górują nad resztą rośliny, stanowiąc ciekawe uzupełnienie oryginalnych liści.

Wymagania uprawowe

Żurawki nie są roślinami szczególnie wymagającymi i o ile zapewnimy im odpowiednie stanowisko, nie sprawiają większych kłopotów i rzadko chorują. Najlepiej rosną na glebach obojętnych, żyznych, próchniczych, przepuszczalnych, stosunkowo wilgotnych i dobrze uprawionych. Nie znoszą przesuszania i na brak wilgoci w podłożu szybko reagują więdnięciem liści. Preferują stanowiska półcieniste, gdyż w słońcu łatwo wysychają, a na liściach mogą pojawić się plamy, natomiast w cieniu barwa liści staje się mniej wyrazista. Żurawki na ogół dość dobrze znoszą zimowe temperatury panujące w naszym kraju, mimo to cenniejsze okazy warto jesienią okrywać, gdyż wyjątkowo silne mrozy mogą roślinę poważnie uszkodzić. Kiedy uprawiamy w ogrodzie żurawki, powinniśmy pamiętać, że po kilku latach dorosłe egzemplarze należy odmłodzić, gdyż kępy stają się zbyt wyrośnięte i tracą ładny wygląd.

Żurawki najlepiej rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp lub sadzonki pędowe, które w nowym miejscu przyjmują się stosunkowo dobrze.

Żurawki

Odmiany

Obecnie na rynku dostępna jest ogromna ilość różnorodnych odmian tej wyjątkowo dekoracyjnej rośliny, a mimo to każdego roku pojawiają się kolejne propozycje hodowców, dostarczających odmiany o coraz bardziej wyszukanych liściach, piękniejszych kwiatach i większej odporności na niesprzyjające warunki. Wśród żurawek można więc spotkać rośliny o liściach bordowych (np. „Palace Purple” ,„Obsidian” czy „Purple petticoats”), ciemno- i jasnożółtych oraz złotych (np. „Amber Waves”, „Lime Rickey” „Caramel”, „Citronelle”, ), różowych lub czerwonych (np. „Berry Smoothie”, „Fire Chief”), pomarańczowych (np. „Georgia Peach”, „Peach Crisp”, „Creme Brulee”), zielonych lub srebrzystych (np. „Peppermint Ice”, „Mint Frost”, „Prince of Silver”), żyłkowanych lub marmurkowych (np. „Regina”, „Vienna”, „Frosted Chocolate”, „Beaujolais”, „Brown Sugar”, „Circus”, „Encore” „Green Spice”), pstrych (np. „Midnight Rose”), wielobarwnych (np. „Beauty Color”, „Stoplight”, „Gauguin”, „Delta Dawn”,), dekoracyjnie pofałdowanych (np. „Sashay”, „Purple petticoats”) oraz zmieniających barwę w trakcie sezonu (np. „Autumn Leaves”). U niektórych żurawek ozdobą są również dość duże kwiatostany, które można nawet ścinać do wazonu lub zasuszać na zimę (np. „Splendens”, „Strawberry Swirl”, „Cinnabar Silver”, „Firefly:, „Pluie de Feu”, „Lipstick”).

Kwitnąca żurawka

Gatunki

Poza najbardziej typową żurawka mieszańcową (ogrodową), w uprawie spotyka się niekiedy także kilka innych żurawek. Do najciekawszych gatunków należą:

- żurawka krwista (Heuchera sanguinea) – o jajowatych, niezbyt dużych, ząbkowanych liściach, tworzących kępę wys. ok. 40 cm. Od maja do lipca na roślinie rozwijają się lepkie pędy kwiatostanowe, osiągające wysokość ok. 40 cm. Na ich szczycie rozwijają się luźne, wiechowate kwiatostany złożone z małych, krwistoczerwonych kwiatów.  

- żurawka drobnokwiatowa (Heuchera micrantha) – posiadająca nieco większe liście niż poprzedni gatunek, ale mniejsze, kremowe kwiaty, rozwijające się na pędzie kwiatostanowym od maja do sierpnia. 

- żurawka drżączkowata (Heuchera ×brizoides) –mieszaniec obu powyższych gatunków, charakteryzujący się dość dużymi jak na żurawkę kwiatami w kolorze różowym, które rozwijają się na końcach długich pędów kwiatostanowych (ok. 60 cm. wys.) i wyraźnie poruszają się na wietrze, co ma odzwierciedlenie w nazwie gatunkowej.

- żurawka owłosiona (Heuchera Villona) – posiada dość duże, zielone i miękko owłosione liście oraz drobne, białe kwiaty, pojawiające się na roślinie od VIII do X.

Zastosowanie

Żurawki znakomicie wyglądają posadzone w jednogatunkowych grupach lub jako uzupełnienie kompozycji rabatowej. Ze względu na swój kępiasty i rozłożysty pokrój, dobrze sprawdzają się też jako rośliny okrywowe. Niższe odmiany mogą być sadzone w pojemnikach, na obwódkach rabat lub w ogródkach skalnych.

Żurawka