Regulamin ROD reguluje najistotniejsze zagadnienia związane z funkcjonowaniem ogrodu oraz zagospodarowaniem i korzystaniem z działki. Jest to dokument, który ma dla działkowców duże znaczenie, ponieważ zawiera zasady określające m.in. sposób i miejsce nasadzeń drzew i krzewów oraz lokalizację i wymiary altany. Nieprzestrzeganie przepisów w tym zakresie ma niestety największy wpływ na negatywne relacje pomiędzy najbliższymi sąsiadami.

Do Krajowej Rady napływa wiele skarg na działkowców, którzy nie przestrzegają prawa związkowego w tym zakresie. Najwięcej uwag dotyczy wybudowania lub rozbudowania altany niezgodnie z regulaminem. W § 59 wyraźnie zapisano, że odległość altany od granicy działki nie może być mniejsza niż 3 metry.  Niektórzy działkowcy, mimo tego  nakazu budują altany przy samej granicy działki, twierdząc, że uzyskali na to zgodę sąsiada i zarządu ROD. W regulaminie ROD nie ma jednak żadnego przepisu, który zezwalałby na wybudowanie altany w odległości mniejszej niż 3 metry za zgodą sąsiada lub zarządu ROD. Jeżeli nie przewidziano takiej możliwości w uregulowaniach prawnych, to znaczy, że altany nie można pod żadnym pretekstem zbudować w odległości mniejszej niż wskazana w przepisach. Regulamin nie upoważnia również żadnego organu Związku na wyrażenie zgody na odstępstwo od tej zasady, dlatego zarząd ROD nie ma prawa jej udzielić. Wiążące w tym zakresie są tylko zasady zawarte w regulaminie ROD. Postępowanie działkowców, którzy wybudowali altanę niezgodnie z przepisami stanowi rażące naruszenie prawa i negatywnie wpływa na relacje z sąsiadami. Altana wybudowana na granicy działki powoduje bowiem w lecie zaciemnienie sąsiednich upraw, a w czasie deszczu ich zalewanie. Działka jest przeznaczona głównie do prowadzenia upraw ogrodniczych, dlatego ich niszczenie w taki sposób budzi negatywne emocje wśród sąsiadów.

Problemem dla wielu działkowców są również niewłaściwie posadzone rośliny. Przy wyborze gatunków drzew i krzewów owocowych, jakie będą sadzone na działce należy dobierać odmiany słabo rosnące lub karłowate i posadzić je co najmniej 2 metry od granicy działki. W przypadku moreli należy zachować odległość co najmniej 3 m, natomiast czereśnia i orzech włoski nie mogą być sadzone w odległości mniejszej niż 5 m. Wyjątek w tym przypadku stanowią szczepionki na podkładach słabo rosnących, które można sadzić w odległości nie mniejszej niż 3 m. Krzewy natomiast należy sadzić w odległości nie mniejszej niż 1 m. od granicy działki, a krzewy leszczyny 3 m.

Na działce w ROD dopuszcza się także sadzenie drzew ozdobnych, w tym iglaków, jednak również pod warunkiem, że będą to gatunki i formy słabo rosnące, które trzeba sadzić co najmniej 2 m od granicy działki.

Przepisy te są bardzo ważne, ponieważ niewłaściwe posadzenie drzewa czy krzewu, przysparza dodatkowe kłopoty nie tylko dla działkowca, ale szczególnie dla jego sąsiadów, gdyż zbyt wysokie i rozłożyste drzewa zacieniają  działki, a spadające liście i gałęzie zaśmiecają je. Problematyczne jest również zbieranie owoców, ponieważ każdy z działkowców, zarówno ten, czyje jest drzewo, jak i ten, na którego terenie wystają gałęzie roszczą sobie prawo do zbiorów. Aby rozwiązać problem w § 73 regulaminu ROD wprowadzono obowiązek cięcia i prześwietlania drzew i krzewów ozdobnych i owocowych w taki sposób, aby gałęzie nie przekraczały granic działki. W razie niedopełnienia tego obowiązku użytkownik sąsiedniej działki może obciąć przechodzące gałęzie, jeżeli wyznaczy wcześniej sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia, a ten mimo wezwania nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku.

Warto jeszcze raz podkreślić, że każdy działkowiec jest zobowiązany do zagospodarowania i korzystania z działki zgodnie z jej przeznaczaniem i w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożeń i utrudnień w korzystaniu z działek przez sąsiadów. Wszyscy powinni mieć świadomość, że nieprzestrzeganie przepisów prawa określającego zasady funkcjonowania ROD, nawet przez pojedyncze osoby może w konsekwencji doprowadzić do utraty przywilejów przez całą społeczność działkową. Wniosek jest zatem prosty, aby móc w pełni korzystać z działki należy owszem poddać się pewnym ograniczeniem, ale dzięki temu zyska się pewność, że zachowanie innych nie będzie zakłócało czasu spędzanego na działce, ani przysparzało dodatkowych trudności w jej uprawie.

W związku z licznymi naruszeniami regulaminu w tym zakresie przez niektórych działkowców, członkowie zarządów powinni stać na straży przestrzegania przepisów, bowiem do ich obowiązków, niezależnie od szczebla organizacyjnego, należy między innymi czuwanie nad przestrzeganiem przez działkowców prawa związkowego, prawa ogólnie obowiązującego, a także nad funkcjonowaniem społeczności działkowej zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Należy przypomnieć, że nadzór nad prawidłowym zagospodarowaniem ogrodu sprawuje zarząd ROD, który podejmuje odpowiednie działania przywracające stan zgodny z prawem, dlatego działkowcy, którzy łamią przepisy w tym zakresie powinni liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z prawa związkowego.

Wioletta Zaleska

Pracownik w Wydziale Prezydialnym